គម្រោងធុរកិច្ចនិងសិទ្ធិមនុស្ស
តើជាអ្វី?
អាជីវកម្ម និងសិទ្ធិមនុស្សសំដៅយកការគោរពរបស់វិស័យឯកជនចំពោះសិទ្ធិមនុស្ស ឬ ការគោរពជាទូទៅលើសិទ្ធិមនុស្ស។ សិទ្ធិមនុស្ស គឺជាសិទ្ធិ និងសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន ដែលគ្រប់មនុស្សគ្រប់រូបត្រូវទទួលបាន។ យោងតាមសេចក្តីប្រកាសជាសកលស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ៖ ការទទួលស្គាល់សេចក្តីថ្លៃថ្នូរជាប់ពីកំណើត សិទ្ធិស្មើភាពគ្នា និងសិទ្ធិមិនអាចលក់ដូរ ផ្ទេរ ឬដកហូតបាន របស់សមាជិកទាំងអស់ នៃគ្រួសារមនុស្ស គឺជាគ្រឹះនៃសេរីភាព យុត្តិធម៌ និង សន្តិភាពក្នុងពិភពលោក។ នៅក្នុងមាត្រាទី៣១ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានបញ្ចូលសេចក្តីប្រកាសជាសកលមួយនេះ និងលិខិតូបករណ៍សិទ្ធិមនុស្សដទៃទៀតទៅជាផ្នែកមួយនៃច្បាប់កម្ពុជា។
យោងទៅតាមអ្នកតំណាងពិសេស នៃអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ (SRSG) ដែលផ្តោតទៅលើគម្រោងអាជីវកម្ម និងសិទ្ធិមនុស្ស លោក ចន រូគី បានបញ្ជាក់ថាអាជីវកម្មមានទំនួលខុសត្រូវក្នុងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។ ខណៈពេលដែលគេយល់ឃើញថា អាជីវកម្មអាចមានលទ្ធភាពក្នុងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ហើយដូច្នេះពួកគេត្រូវតែធានាថា សិទ្ធិមនុស្សទាំងអស់នោះត្រូវបានគេគោរពនៅក្នុងកិច្ច ប្រតិបត្តិការអាជីវកម្មរបស់ពួកគេនោះ ។ សិទ្ធិមនុស្សមួយចំនួនគឺមានការពាក់ពន្ធ័ទៅនឹងអាជីវកម្មយ៉ាងខ្លាំង។ សិទ្ធិទាំងនោះរួមមាន ៖ សិទ្ធិមានសេរីភាពក្នុងការប្រមូលផ្តុំ និងបង្កើតសមាគមន៍ សិទ្ធិសេរីភាព ក្នុងការបញ្ចេញមតិ ការលុបបំបាត់ទាសភាព និង ការងារដោយបង្ខំ ការលុបបំបាត់ពលកម្មកុមារ សិទ្ធិ ទទួលបានប្រាក់ឈ្នួលស្មើគ្នាចំពោះការងារដូចគ្នា សិទ្ធិស្មើភាពគ្នានៅកន្លែងការងារ សិទ្ធិគ្មានការរើសអើង សិទ្ធិទទួលបានប្រាក់ឈ្នួលត្រឹមត្រូវ និងប្រកបដោយអំណោយផល សិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិចក្នុងការកាន់កាប់ដីដូនតា និងធនធាន។
ហេតុអ្វី?
ជាទូទៅដោយយល់ឃើញថា គោលបំណងសំខាន់របស់អាជីវកម្ម គឺរកប្រាក់ចំណូលអោយបានខ្ពស់ ហើយសិទ្ធិមនុស្សត្រូវបានគេចាត់ទុកនៅក្រៅដែនដីនៃវិស័យឯកជននេះ។ ទោះបីជាយ៉ាងណា ការទទួលយកនូវគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស មានអត្ថប្រយោជន៍សម្រាប់អាជីវកម្មយ៉ាងខ្លាំង ៖
ករណីក្នុងអាជីវកម្ម៖
ការទទួលយកគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស អាចធ្វើអោយកេរ្តិ៍ឈ្មោះដ៏ល្អ ដល់អាជីវកម្ម ដែលនាំអោយមានការកើនឡើងនៃការលក់ ធ្វើអោយអាជ្ញាបណ្ឌ័ក្នុងដំណើរការ អាជីវកម្មកាន់តែប្រសើរ និងកាន់តែបំពេញចិត្តដល់ម្ចាស់ភាគហ៊ុន ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ អាចធ្វើអោយកម្មករមានការពេញចិត្ត និងធ្វើអោយមានផលិតភាពខ្ពស់ និងធ្វើអោយកាន់តែមានភាពងាយស្រួលដល់អាជីវកម្ម អាចរក្សាបាននូវបុគ្គលិកឆ្នើម ធានាបាននូវអត្ថប្រយោជន៍នៃអ្នកទទួលយកមុន ធានាបាននូវផលប្រយោជន៍ដូចគ្នា និងអ្នកដែលមានការនាំមុខគេនៃការយល់ដឹងពីបរិស្ថានកាលពី១០ឆ្នាំមុន។
ករណីសីលធម៍៖
សិទ្ធិមនុស្សជាសិទ្ធិសកល ត្រូវបានធានាដល់មនុស្សគ្រប់រូប។ អាជីកម្មអាចនឹងធ្វើការរំលោភ ហើយធ្លាប់បានរំលោភកាលពីអតីតកាល ដល់សិទ្ធិមនុស្សដែលត្រូវបានគេទទួលស្គាល់។ ដោយសារហេតុផលនេះ តួអង្គអាជីវកម្មត្រូវមានកាតព្វកិច្ចខាងសីលធម៍ខ្លាំងបំផុតដើម្បីធានាការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។ ជាធម្មតា នេះគឺជារឿងមួយដែលត្រឹមត្រូវ ដែលគួរតែធ្វើ។
ករណីខាងច្បាប់៖
(SRSG) លោក ចន រូគី បានបង្កើតក្របខណ្ឌបី ដើម្បីគ្រប់គ្រងលើអាជីវកម្ម និង សិទ្ធិមនុស្ស ដូចជា៖ ក្របខណ្ឌទី១ រដ្ឋមានតួនាទីក្នុងការការពារសិទ្ធិមនុស្ស។ ក្របខណ្ឌ ទី២ អាជីវកម្មមានទំនួលខុសត្រូវ ក្នុងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ។ ក្របខណ្ឌទី៣ ត្រូវតែមានយន្តការ ក្នុងការប៉ះប៉ូវ និងផ្តល់សំណងដ៏មានប្រសិទ្ធិភាព និងគ្រប់គ្រាន់ ប្រសិនបើមានជម្លោះកើតមានឡើង។ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សជាសំខាន់មានន័យថា មិនរំលោភលើសិទ្ធិអ្នកដទៃ ពោលគឺមិនបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់អ្នកដទៃ។ ទំនួលខុសត្រូវក្នុងការគោរព គឺជាការរំពឹងទុកមួយដែលបានកំណត់ទិសដៅ ដូច្នេះក្រុមហ៊ុន មិនអាចផ្តល់សំណងចំពោះការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សដោយ ការប្រព្រឹត្តិល្អគ្រប់វិស័យផ្សេងៗនោះទេ។ ទំនួលខុសត្រូវក្នុងការគោរព គឺរាប់បញ្ចូលទាំងការ បញ្ជៀសការឃុបឃិតគ្នា។ ការឃុបឃិតគ្នា សំដៅដល់ការចូលរួមដោយមានការពាក់ពន្ធ័ដោយ ប្រយោលរបស់ក្រុមហ៊ុន ក្នុងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ដែលរំលោភជាក់ស្តែងគឺប្រព្រឹត្តដោយភាគីដ៏ទៃនៅក្នុងសង្វាក់អាជីវកម្ម រួមមានរដ្ឋាភិបាល និង វិស័យឯកជន។
ដោយរបៀបណា ?
លោក ចន រូគី (SRSG) ស្នើអោយអាជីវកម្មបង្កើតនូវដំណើរការត្រួតពិនិត្យ ស្រដៀងគ្នាទៅនឹងការត្រួតពិនិត្យហិរញ្ញវត្ថុ ដើម្បីធានានូវការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។ ទាំងនេះរួមមាន៖
- បង្កើតអោយមានគោលការណ៍ក្រុមហ៊ុន ដែលជម្រុញអោយមានការប្តេជ្ញាក្នុងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស
- បំពេញការវាយតំលៃផលប៉ះពាល់សិទ្ធិមនុស្សអោយសកម្ម
- តាមដានការប្រព្រឹត្តិលើសិទ្ធិមនុស្ស ដោយការឃ្លាំមើល និងត្រួតពិនិត្យការអភិវឌ្ឍន៍ ដែលកំពុងបន្ត
- ផ្តល់សំណងប៉ះប៉ូវដែលមានប្រសិទ្ធិភាពក្នុងករណីមានជម្លោះ និង
- ចូលរួមដោយស្មគ្រ័ចិត្តជាក្រុមគោរពសិទ្ធិមនុស្ស
ដើម្បីធានាបានការគោរពសិទ្ធិមនុស្សក្នុងប្រតិបត្តិការរបស់ពួកគេ គម្រោងអាជីវកម្ម និង សិទ្ធមនុស្សព្យាយាមជម្រុញអាជីវកម្ម អោយដាក់បញ្ចូលយន្តការខាងលើសម្រាប់ការការពារសិទ្ធិមនុស្ស ទៅក្នុងគោលការណ៍ក្រុមហ៊ុន ហើយនិងធានាថាគោលការណ៍ទាំងនេះ ត្រូវបានដំណើរការ ។
ជាអ្នកណា ?
មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា មានគោលបំណងចង់ធ្វើការក្នុងន័យស្ថាបនាជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលផ្សេងៗ និងសង្គមស៊ីវិលជាទូទៅ ក៏ដូចជាវិស័យអាជីវកម្មឯកជនគ្រប់ប្រភេទ ដើម្បីធ្វើអោយប្រសើរឡើងនូវការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស នៅក្នុងដំណើរការ និងគោលនយោបាយអាជីវកម្ម ទាំងនោះ ។ អ្នកដែលទទួលផលប្រយោជន៍ជាយថាដ្ឋាហេតុ មិនមែនសម្រាប់តែជនរងគ្រោះដោយ ការរំលោភសិទ្ធិតែប៉ុណ្ណោះទេ ដែលមានដូចជាកម្មករទទួលបានប្រាក់ខែទាប អ្នកធ្វើការបំរើសេវាខាង ផ្លូវភេទ ជនរងគ្រោះដោយការបណ្តេញចេញពីដីធ្លី សហជីពកម្មករដែលត្រូវបានគេដកចេញ និងជនរងគ្រោះផ្សេងៗជាច្រើនទៀត ប៉ុន្តែតែថែមទាំងអាជីវកម្មខ្លួនឯងផ្ទាល់ផងដែរ៖ សារដែលមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាផ្តល់ជូននេះគឺការគោរពសិទ្ធិមនុស្សមិនសំដៅតែលើកតព្វកិច្ចសីលធម៌ និង តំរូវការច្បាប់ប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែទៅលើការបែងចែកផលប្រយោជន៍ដោយរាប់ចាប់ពីចំណូលទាបបំផុត។ ការផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌នេះ គឺជាតំរូវការចាំបាច់ ហើយមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបានចាប់ផ្តើមជំរុញ អោយមានកិច្ចសន្ទនាក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ព្រមទាំងនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះកំពុងធ្វើការយ៉ាងសកម្មដើម្បីពន្លឿននូវដំណើរការនេះ ។
