គម្រោងបណ្តុះបណ្តាល និងសវនាការសហគមន៍
អ្វី?
គម្រោងការបណ្តុះបណ្តាលសហគមន៏ និង វេទិការសាធារណះ គឺជាដំណោះស្រាយមួយដែល ត្រូវបានធ្វើឡើងសំរាប់ពង្រឹងអំណាចប្រជាពលរដ្ឋដាច់ស្រយាល ក៏ដូចជាសហគមន៏ក្នុងក្រុងដែលជាប់ ទាក់ទងនិងបញ្ហាទំនាស់ដីធ្លីក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ តាមរយះការបណ្តុះបណ្តាលសហគមន៏ មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ឋិមនុស្សកម្ពុជា បានផ្តល់នូវសកម្មជនដែលបានបណ្តុះបណ្តាលស្តីពីច្បាប់ភូមិបាល សិទ្ឋិមនុស្ស និងការតស៊ូមតិ។ ការបណ្តុះបណ្តាលសហគមន៏ ត្រូវបានធ្វើឡើងមុនវេទិការសាធារណះ ដែលតម្រូវឲ្យមានការចូលរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីលើកឡើងនូវសេចក្តីកង្វល់ ដោយមានការអញ្ជើញ ចូលរួមពីវាគ្មិនដែលរួមមាន តំណាងរាស្ត្រ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងអ្នកពាក់ពន្ធ័។
គម្រោងនេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងសហគមន៏ក្នុងគោលបំណងពង្រឹងអំណាច ដើម្បីការផ្លាស់ប្តូរ និងសម្រេចបាននូវការដោះស្រាយបញ្ហាទាំងឡាយណាដែលប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពប្រចំថ្ងៃរបស់ពួកគាត់។ ឆ្លងតាមតយះការបណ្តុះបណ្តាលសហគមន៏ មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ឋិមនុស្សកម្ពុជា បានផ្តល់នូវចំណេះដឹងដែលជា គន្លឹះនៃបញ្ហាដល់សមាជិកសហគមន៏ ដែលទទួលរងផលប៉ះពាល់ដោយទំនាស់ដីធ្លី។ គោលបំណងនៃ កម្រោងនេះ គឺដើម្បីទទួលបាននូវភាពបើកទូលាយ និងតម្លាភាពក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ វេទិការសាធារណះ បានផ្តល់ឲ្យប្រជាសហគមន៏នូវបទពិសោធម៏ដ៏កម្រស្តីពីគោលការណ៏ប្រជាធិបតេយ្យ និងជាឱកាសដ៏កម្រក្នុងការលើកឡើងនូវបញ្ហាចំពោះមុខតំណាងរបស់ខ្លួន និងមន្ត្រីនានា។
មូលហេតុអ្វី?
នាឆ្នាំថ្មីៗនេះតំលៃដីមានការកើនឡើង ដែលបានធ្វើឲ្យការរំលោភយកដីធ្លីកាន់តែរីករាលដាល ឡើងទូទាំង តំបន់ក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩០ ទីក្រុងភ្នំពេញ មានប្រជាជនចំនួន ១១៣.០០០¬¬ ដែល១១% នៃប្រជាជនក្រុងត្រូវបានគេបណ្តេញចេញក្នុងឆ្នាំ ២០០៩ ហើយយ៉ាង ហោចណាស់២៦ ករណី នៃការបណ្តេញចេញនោះ មានប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ២៧.០០០គ្មានទីលំនៅ សមរម្យនេះគឺជាអ្វីដែលសភាអ៊ីរ៉ុប បាននិយាយក្នុងគោលនយោបាយដ៏ឃោឃៅក្នុងការលេបយកដីធ្លី។ ការបណ្តេញចេញដ៏សន្ឋឹកសន្ឋាប់នេះ បានជួយសម្រួលដល់ការផ្ទេរដីពីអ្នកក្រ និងក្រុមប្រជាជនទន់ខ្សោយ ទៅឲ្យអ្នកនយោបាយតូចតាច និងអ្នកដែលមានអំណាចទិកប្រាក់ច្រើន។ ក្នុងឆ្នាំ២០០៨ ត្រូវបានគេវាយតំលៃថា ក្នុងចំណោម៤០% នៃប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាដែលក្រៃក្ររ គឺ១០%នៃផ្ទៃដីទូទាំងប្រទេសរបស់ពួកគេត្រូវបានលេបយក ដោយក្រុមហ៊ុនមួយ ដែលគ្រប់ដោយភរិយារបស់អ្នកតំណាតរាស្ត្រ គណបក្សប្រជាជនម្នាក់។ ការរំលោភ សិទ្ឋិលើដីធ្លីតាមតំបន់ ត្រូវបានគេជួយសម្រួល និងគាំទ្រដោយស្ថាប័ន តុលាការដែលទទួលឥទ្ឋិពលពី នយោបាយ និងលុយកាក់។
ការពង្រឹងអំណាចមូលដ្ឋាន មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ឋិមនុស្សកម្ពុជា ធ្វើឲ្យមានការធានាថាពួកគេពិតជាមាន សមត្តិភាពក្នុងការប្រឆាំងតទល់ដោយសន្តិវីធីនឹងការរុំលោភលើសិទ្ឋិសេរីភាពរបស់ពួកគេ។ នៅពេលដែល ពួកគេអាចការពារខ្លួនពីការបណ្តេញចេញភ្លាមៗ ឬក៏អាចធានាបានថា ពួកគេទទួលបានសំណងសមរម្យ ដូចដែលមានចែងក្នុងច្បាប់ភួមិបាលកម្ពុជា។ វេទិការសាធារណះក្នុងសហគមន៏ បានផ្តល់ឲ្យប្រជា សហគមន៏នូវយន្តការនៃដំណោះស្រាយ ដែលសមរម្យនៅក្នុងតុលាការ ដែលវាតែងតែជាផ្នែកមួយដែលនៅ ក្រោមអ្នកនយោបាយ និងអ្នកដែលមានលុយ ដែលសុទ្ឋតែស្ថិតនៅពីក្រោយការបណ្តេញចេញដែលមិន ប្រក្រតី។
របៀបណា?
គោលដៅនៃគម្រោង គឺបាញ់ឆ្ពោះដើម្បីការអភិវឍ្ឍន៏សមត្ថិភាពរបស់ប្រជាជនទន់ខ្សោយ និងប្រជាពលរដ្ឋ ជនបទដែលងាយរងគ្រោះនិង គណកម្មការជាយក្រុង ដូចនេះពួកគេអាចធ្វើការតស៊ូមតិ និងការពារសិទ្ឋិ របស់គេ តាមរយះ៖ ការផ្តល់នូវជំនាញ និងចំណេះដឹង ដល់ក្រុមអ្នកក្រីក្រតាមជនបទ និងអ្នកទីក្រុងដែលប្រឈមនឹងការបណ្តេញ ចេញ ឬបាត់បង់របរចិញ្ចឹមជីវិត ឬ ការរំលោភសិទ្ឋិមនុស្ស។
ការបង្កើតទីតាំងសាធារណៈទំនេរដែលមានសុវត្តិភាពសំរាប់ដោះស្រាយនូវទំនាស់ដីធ្លី និងការរំលោភ សិទ្ឋិមនុស្ស។ ការគាំទ្រចំពោះគោលការណ៏ និងរចនាសម្ព័ន្ឋ គឺផ្លាស់ប្តូរដើម្បីផ្តល់នូវដីដែលមានសុវត្តិភាព និងសិទ្ឋិកាន់កាប់ ចំពោះក្រុមប្រជាជនទន់ខ្សោយ និងងាយរងគ្រោះ។
នណា?
អ្នកដែលទទួលផលពីគោលដៅនៃគម្រោង គឺប្រជាពលរដ្ឋជនបទ និងអ្នកសហគមន៏ទីក្រុង ទូទាំង ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលទាក់ទិននៅក្នុងជំលោះដីធ្លី ឬជាអ្នកដែលប្រឈមនឹងភាពដែលងាយនឹង បណ្តេញចេញ។
